Fotki:

Fiat Panda
Autor: Zdzisław Podbielski
Źródło: Młody Technik 4/1982 <http://www.mt.com.pl>

Dwa lata temu przewidywano, że Fiat Panda wejdzie w naszym kraju do
seryjnej produkcji. Miał być on wytwarzany w zwolnionych halach
fabrycznych, po zaprzestaniu produkcji sędziwej Syreny. Z planów nic nie
wyszło, Panda pozostała we Włoszech. Wytwarzana jest w dwóch zakładach
Fiata - w mediolańskim Desio i w sycylijskim Termini Imperesse (Palermo) a
także montowana jest w Hiszpanii przez firmę SEAT.
Panda to imię tybetańskiego niedźwiadka. Samochód ma taką
"niedźwiedziowatą" sylwetkę choć rysował ją doskonały stylista włoski
Giorgio Giugiaro, tzn. ten, który projektował nadwozia m.in.
przednionapędowych Volkswagenów oraz nadwozia Alfa Romeo: Alfasud i
Alfetta.
Rzut oka do wnętrza samochodu wyjaśnia intencję założeń konstrukcyjnych.
Panda opracowana została jako samochód uniwersalny a przy tym bardzo
prosty. Był już gotowy wzorzec takiej konstrukcji spełniający doskonale
swoje zadanie - francuski Citroen 2 CV i Dyane Proste, hamakowej
konstrukcji siedzenia, tanie poszycia wewnętrzne boków nadwozia, tylne
drzwi ułatwiające wkładanie dużych bagaży i wysokie nadwozie. To wszystko
już było 30 lat temu u Citroena. Panda natomiast wytwarzana jest od grudnia
1979 roku i jest jednym z bardziej oryginalnych samochodów Fiata.
Po zaprzestaniu produkcji modelu 126, Panda otrzymała silnik od tego
samochodu. Wyjaśnia się więc dlaczego Fiat wprowadził do swojej 126-tki
silnik o zwiększonej pojemności: z 600 do 650 cm. Miał bowiem na uwadze
wykorzystanie "większego" silnika do nowego samochodu. W naszej śląskiej
fabryce uczyniono podobnie tylko dlatego, że z Polski eksportowano silniki
do Fiata!
Silnik 650 cm3 jest jedną z dwóch wersji źródła napędowego Pandy. Druga
wersja silnika pochodzi z Fiata 127. O ile silnik Fiata 127 wykorzystano do
Pandy nie dokonując w nim żadnych zmian, to przeniesienie do tego samochodu
silnika Fiata 126 wymagało wprowadzenia sporych zmian konstrukcyjnych.
Umieszczony z tyłu silnik Fiata 126 obrócono o 180° i przeniesiono go do
przodu nadwozia Pandy. Musiał ulec zmianie cały blok przeniesienia napędu,
celem przystosowania go do napędzania przednich kół. Ważną zmianą jest
wyposażenie silnika w dobrze dobrany, dwuprzelotowy gaźnik. W połączeniu ze
zmienionym kształtem komory spalania (inna jest głowica niż w 126)
umożliwiającej podniesienie stopnia sprężania, oraz ze zmianą konstrukcji
dmuchawy chłodzenia powietrzem, zmodyfikowany silnik 126 osiąga moc 22 kW
(30 KM) przy zachowaniu umiarkowanego zużycia paliwa.
Zależnie od zastosowanego silnika, Panda nosi oznaczenie 30 lub 45,
informujące o liczbie koni mechanicznych ukrytych pod przednimi blachami
nadwozia.
Obie wersje pojazdu Panda 30 i 45, mają ten sam układ elementów podwozia.
Przednie koła zawieszone są przy użyciu kolumn Mc Pherson, natomiast tylne
na dwóch, dwupiórowych resorach podłużnych. Zawieszenie dobrze wybiera
nierówności drogi. Ugięcie zawieszenia przedniego wynosi od - 75 do +70 mm
a zawieszenie tylnego od - 68 do +100 mm. Z prawej strony pojazdu, w
bezpiecznym miejscu, tuż przed tylną osią, zamocowany jest płaski zbiornik
paliwa o pojemności 35 dm3.
Układ hamulcowy Pandy jest bardzo skuteczny w działaniu, adaptowany z Fiata
Ritmo - samochodu o większej masie własnej niż masa Pandy. Dwuobwodowa
pompa hamulcowa jest tak skonstruowana, że z dwóch pracujących w niej
tłoczków, tłoczek znajdujący się bliżej pedału, a więc uruchamiany jako
pierwszy połączony jest z mechanizmami hamulcowymi tylnych kół. Jest to
rozwiązanie odwrotne niż w innych samochodach. Konstruktorzy Pandy po
dokładnym przebadaniu układu hamulcowego stwierdzili, że uruchamiane o
ułamek sekundy wcześniej hamulce tylnych kół przyczyniają się do
zmniejszenia wystąpienia ryzyka blokowania przednich kół. Niebezpieczeństwo
takie występuje w pierwszej fazie procesu hamowania ze względu na większą
skuteczność i większą silę hamowania kół przednich niż tylnych. Dalsze
korzyści rozwiązania Pandy to mniejsze obciążenie dynamiczne nakładek
hamulcowych przednich kół czyli zwiększona żywotność nakładek o około 10 %.
W przedniej części nadwozia, po lewej stronie silnika, umieszczono koło
zapasowe a z prawej strony, tuż przy ścianie oddzielającej pomieszczenie
pasażerskie, akumulator. Na uwagę zasługuje takie umieszczenie koła
zapasowego, że nie jest utrudniony dostęp do silnika przy wykonywaniu
czynności obsługowych. Po prawej stronie w komorze silnika znalazło się
jeszcze miejsce na podnośnik kół i na narzędzia kierowcy.
Odróżnić zewnętrznie Pandę 30 od 45 można nie tylko po odczytaniu
oznaczenia umieszczonego na tylnych drzwiach, ale również po umieszczeniu
szczelin wlotu powietrza chłodzącego - szczeliny te znajdują się pomiędzy
prostokątnymi przednimi reflektorami. Panda 30 ma szczeliny wlotu powietrza
umieszczone po prawej stronie a Panda 45 po lewej stronie pojazdu.
Panda jest wysokim samochodem, wyższym od Fiata 126 o 11 cm. Znaczna
wysokość pojazdu wynika z chęci uzyskania dużej przestrzeni użytecznej,
szczególnie w tylnej części nadwozia. Samochód ma dwupoziomową podłogę,
różnica poziomów podłogi jest duża, wynosi około 25 cm. Wyższy poziom
podłogi jest właśnie z tylu, tam mocowane jest tylne siedzenie, które można
składać lub wyjąć z samochodu. Uzyskuje się wówczas przestrzeń bagażową
wynoszącą aż 1088 dm3 . Wkładanie bagażu odbywa się po uniesieniu do góry
dużych, tylnych drzwi, które podtrzymywane są w pozycji otwartej przez dwie
podpory teleskopowe. Dolna krawędź tylnych drzwi dochodzi aż do zderzaka.
Szerokie zderzaki samochodu wykonane ze sztucznego tworzywa wraz z
szerokimi bocznymi osłonami, również plastykowymi, skutecznie chronią
nadwozie przed drobnymi uderzeniami. Boczne osłony powlekane są warstwą
lakieru poliestrowego grubości 0,5 mm. Lakier poliestrowy jest odporny na
zarysowania a także bardziej odporny od lakieru nitro na działanie soli.
Konstrukcja Pandy jest uproszczona w celu obniżenia ceny samochodu. Płaskie
są więc wszystkie szyby, włącznie z szybą przednią, jedna jest tylko
wycieraczka szyby przedniej, zamontowana centralnie. Górne zawiasy bocznych
drzwi umieszczono na zewnątrz nadwozia osłaniając je plastykową nakładką.
Bardzo uproszczone są klamki drzwi, których praktycznie nie ma, gdyż
zastępuje je wgłębienie w nadwoziu -w miejscu tradycyjnej klamki jest tylko
kwadratowe gniazdo zamka na kluczyk. Siedzenia mają bardzo uproszczoną
konstrukcję - na rurowy szkielet naciągnięte są maty tapicerskie. Przednie,
indywidualne fotele mają taki sam szkielet jak rozkładane fotele naszego
Polskiego Fiata 126. Własności trakcyjne Fiata Pandy zależne są od
zastosowanego silnika. Model 45 rozpędza się do prędkości 100 km/h w ciągu
19,1 s, a model 30 -w ciągu 36,0 s. Niskie zużycie paliwa, szczególnie
samochodu z "mniejszym" silnikiem, to także rezultat dobrze opracowanego
nadwozia pod względem aerodynamicznym współczynnik Cx=0,41. Jest to dobry
wynik jeśli porównać go ze współczynnikiem Cx=0,47 nadwozia Fiata 126, lub
Cx=0.45 nadwozia Fiata 127. Wadą kształtu nadwozia Pandy jest silne
brudzenie tylnej szyby, dlatego seryjnie montowana jest wycieraczka tylnej
szyby.

Zdzisław Podbielski


Dane techniczne samochodu Panda 30 (45)
- Nadwozie samonośne 4-5 miejscowe, 3-drzwiowe
- Silnik 4-suw. 2-cyl, chłodzony powietrzem (4 cyl. chłodzony cieczą)
umieszczony wzdłużnie (poprzecznie) z przodu, napędza przednie koła
- Średnica cyl. x skok tłoka / poj. skokowa - 77 x 70 mm / 652 cm3 (65 x 68
mm / 903 cm3)
- Moc maks. 22 kW czyli 30 KM-DIN przy 5500 obr./min. (33 kW czyli 45
KM-DIN przy 5600 obr./min.)
Stopień sprężania 81 (9:1)
- Skrzynka przekładniowa 4-biegowa. 2, 3 i 4 bieg synchronizowane (całk.
synchronizowana)
- Zawieszenie przednie: kolumny Mc Pherson z dolnymi wahaczami
poprzecznymi, drążki reakcyjne
- Zawieszenie tylne: sztywna oś, wzdłużne resory piórowe, amortyzatory
teleskopowe
- Hamulce dwuobwodowe, przednie tarczowe, tylne bębnowe, regulator siły
hamowania tylnych kół, ręczny hamulec działa na tylne koła
- Ogumienie o wymiarach 135SR13 lub 145/70SR 13
- Długość/szer./wys. pojazdu - 338/146/144,5 cm
- Rozstaw osi - 216 cm
- Masa własna pojazdu - 650 (680) kg
- Prędkość maksymalna - 115 (140) km/h
- Zużycie paliwa przy V = 90 km/h: 5,8 (6,1) l/100 km