Fotki:

Skoda 105/120 M
Autor: Zdzisław Podbielski
Źródło: Młody Technik 1/1986 <http://www.mt.com.pl>

Samochód Skoda o oznaczeniu 105/120 zastał zaprezentowany w Brnie w 1976
raku. Powstał po przeprowadzonej modernizacji poprzedniego modelu samochodu
- Skoda 100. Model 105/120 przedstawialiśmy już w naszym miesięczniku, w nr
4 z 1978 roku.
Skoda 105/120 M zachowała oznaczenie poprzednich modeli i jak tamte z 1976
roku, została również zaprezentowana po raz pierwszy na Targach w Brnie,
ale w 1983 roku. Dla rozróżnienia samochodów, które dzieli 7 lat, nowsze
modele dodatkowo oznaczono literą M (modernizacja) lub po prostu mówi się
-model 1984.
Zasadnicza konstrukcja tych pojazdów nie została zmieniona, jest ta sama od
wielu lat, Pochodzi z 1964 roku, gdy opuścił bramy fabryki w Mlada Boleslav
samochód Skoda 1000 MB, Był to przełomowy moment, bowiem w miejsce
samochodu o klasycznym układzie napędowym (silnik z przodu pojazdu, napęd
na koła tylne) rozpoczęto produkcję samochodów z silnikiem umieszczonym z
tyłu.
Przypomnijmy w skrócie ogólny układ konstrukcyjny samochodu Skoda 105/120.
Silnik został ustawiony wzdłuż pojazdu, za tylną osią kół jezdnych i
pochylony pod kątem 30° w prawo. Przekładnia główna jest w osi kół
jezdnych, natomiast skrzynia biegów przed osią tylną. Aby zapewnić
intensywniejszy przepływ powietrza przez chłodnicę, umieszczono ją z przodu
samochodu i połączono z silnikiem długimi przewodami biegnącymi wzdłuż
podwozia pojazdu. Również z przodu pojazdu umieszczono koło zapasowe, które
wraz z chłodnicą wyrównuje nieco rozkład obciążeń na osie. Obciążenie osi
tylnej jest jednak znacznie większe niż obciążenie osi przedniej. Oto
wyniki pomiarów obciążeń na osie pojazdu opublikowane przez czechosłowacki
tygodnik "Svet motoru". Dotyczą one pojazdu w stanie gotowym do jazdy,
czyli z kołem zapasowym oraz z pełnym zbiornikiem paliwa. Skoda 120 L: oś
przednia - 340 kg, oś tylna - 560 kg, Skoda 120 LS: oś przednia - 345 kg,
oś tylna - 570 kg.
Ten bardzo niekorzystny rozkład obciążeń na osie ulega tylko nieznacznej
poprawie, gdy w samochodzie jadą dwie osoby na przednich fotelach. W
rezultacie samochód wykazuje tzw. nadsterowną charakterystykę prowadzenia;
w czasie jazdy na zakrętach ma skłonność do zacieśniania toru jazdy i jest
wrażliwy na podmuchy bocznego wiatru. To wszystko sprawia, że kierowanie
pojazdem, zwłaszcza przy jeździe z dużą prędkością, wymaga od kierowcy
wzmożonej uwagi. Z jeszcze
większą uwagą należy prowadzić Skodę na śliskiej nawierzchni.
Modele 105/120 M wytwarzane są w 5 odmianach: 105S, 105L, 120L, 120LS i
120GLS. Pierwszy, cyfrowy człon oznaczenia informuje o pojemności skokowej
zastosowanego silnika, 105 ma silniki o pojemności 1046 cm3, 120 - 1174
cm3. Litery oznaczają wyposażenie pojazdu. Najuboższe, standardowe
wyposażenie mają odmiany S, najbogatsze - GLS. Różnice w wyposażeniu nie są
wielkie, np. odmiana - 120 LS. różni się od odmiany 120 GLS tylko tym, że
ta lepiej wyposażona ma seryjnie montowany cykliczny włącznik wycieraczek
szyby przedniej, miejsce na radio i jako wyposażenie dodatkowe zamykany
schowek w desce rozdzielczej. Na specjalne zamówienie można w odmianie 120
GLS otrzymać: szklany wywietrznik w dachu, półkę pod deskę rozdzielczą,
kieszenie na drobiazgi w drzwiach przednich, lekkiej konstrukcji zagłówki
wykonane z pianki poliuretanowej i z takiej samej pianki wykładzinę na kole
kierownicy.
Dotychczas do Polski sprowadzane były tylko dwie odmiany samochodów Skoda:
105 S i 105 L. W porównaniu z odmianą standard, odmiana L (lux) ma
montowane seryjnie: rozkładane oparcia przednich foteli, elegancką
wykładzinę podłogową, podłokietniki przy drzwiach oraz dzienny licznik
kilometrów.
Modernizacja samochodów 105/120 przeprowadzona w 1983 roku objęta wystrój
zewnętrzny nadwozia, a także elementy niewidoczne z zewnątrz pojazdu.
Zacznijmy od zmian, które nie dotyczą wystroju zewnętrznego nadwozia, choć
niektóre z nich wpłynęły na zmianę jego wyglądu, Dotyczy to zwiększenia
rozstawu kół przednich o 70 mm, do wielkości 1390 mm i kół tylnych o 60 mm,
do 1350 mm. Zwiększając rozstaw kół zmieniono przetłoczenie błotników.
Najważniejsze jest jednak to, że samochód z powiększonym rozstawem kół jest
bardziej stabilny w ruchu. Jak mówią kierowcy - lepiej trzyma się drogi.
Zwiększony rozstaw kot nie wpłynął w dużej mierze na wymiary pojazdu,
zewnętrzna szerokość zwiększyła się zaledwie o 15 mm, a wymiary wnętrza
nadwozia pozostały bez zmian.
Zmiany w silniku dotyczą układu zasilania i układu zapłonowego. Aby uzyskać
korzystniejsze warunki pracy silnika (lepsze spalanie ubogich mieszanek),
zastosowano regulator temperatury powietrza zasysanego do gaźnika.
Regulator ten połączony jest z filtrem powietrza. Zasysane do filtra i
kierowane dalej do gaźnika, powietrze ma stałą temperaturę w granicach 30
do 35°C.
Zmieniono konstrukcję aparatu zapłonowego, co wiązało się ze zwiększeniem
energii iskry elektrycznej potrzebnej do spalania uboższych mieszanek
paliwo-powietrznych.
Istotną zmianą w silniku było wprowadzenie pełnoprzepływowego filtru oleju,
produkowanego w Bułgarii, który oczyszcza całą ilość oleju kierowanego, do
smarowania trących się w czasie pracy elementów silnika. Zwiększono tym
samym trwałość silnika i wydłużono okres wymiany oleju w silniku z 5 do 10
tysięcy km przebiegu. Dotychczas stosowano filtr oleju, który oczyszczał
tylko część oleju tłoczonego przez pompę, reszta oleju przepływała głównym
kanałem olejowym bez oczyszczania.
W odmianach samochodów 120L, LS i GLS wprowadzono jugosłowiańskie sprzęgło
z centralną sprężyną dociskową, zamiast sprzęgła z sześcioma sprężynami
umieszczonymi na obwodzie tarczy dociskowej.
Jako wyposażenie otrzymywane za dopłatą stosowana jest pięcioprzekładniowa
skrzynia biegów, natomiast wszystkie odmiany wozów, jako wyposażenie
standardowe, otrzymały wspomaganie układu hamulcowego i nową pompę
hamulcową. Zmniejszono tym
samym potrzebną siłę wywieraną na pedał hamulca (w porównywalnych
warunkach) o około 33%.
We wszystkich modelach Skód z prawostronną kierownicą produkowanych już od
1982 roku. oraz w modelach Gardę z nadwoziem coupe, stosowano zębatkowa
przekładnię kierowniczą. Przekładnie taką zastosowano w wozach - modelach
1984 roku, wyposażonych w silniki 1200 cm3 pojemności skokowej. Zmniejsza
ona, w porównaniu z przekładnią śrubową, siłę potrzebną do obracania kołem
kierownicy, jest bardziej precyzyjna w działaniu
Zmiany zewnętrzne odróżniające samochody wytwarzane od 1976 i od 1984 roku
dotyczą przedniej i tylnej części nadwozia.
Nowe wozy otrzymały inną kratę wlotu powietrza do chłodnicy, dzieloną na
dwie równe części i stanowiącą (w odmianach S i L) jednocześnie ramki
reflektorów. Krata ta jest wykonana z tworzywa o matowej, czarnej barwie.
Również zderzaki wykonano z podobnego tworzywa i również podzielono je na
dwie równe części.
Zderzaki wykonane z tworzywa (polipropylen modyfikowany z udziałem
domieszek kauczukowych) zabezpieczają pojazd przed skutkami zderzenia z
prędkością do 4 km/h. Tworzywo to jest odporne na działanie benzyny i
oleju, i zachowuje swoje własności w zakresie temperatur od -30 do +90°C.
W poprzednich modelach samochodów Skoda 105/120 w chromowanych zderzakach
znajdowały się lampy kierunkowskazów przednich. Wytwarzane obecnie Skody
mają lampy kierunkowskazów przednich umieszczone na narożach błotników,
ponad zderza-
kiem. Są one dobrze widoczne nawet z boku nadwozia. Pod zderzakiem przednim
jest umieszczony spoiler osłaniający elementy podwozia. Spoiler przyczynia
się do poprawienia aerodynamiki nadwozia. Wytwórnia podaje, że w przypadku
nowej Skody poprawiono współczynnik doskonałości aerodynamicznej z Cx-0,415
na 0,39. Uzyskano więc dość dobry wynik.
Reflektory przednie mają różny kształt. W odmianach S i L są mniejsze, z
zaokrąglonymi narożami prostokątnych szkieł, natomiast w odmianach LS i GLS
większe, o kształcie trapezowym.
Nowocześniej wygląda tylna część samochodu w modelu 1984, Pionowy układ
zespolonych lamp tylnych zastąpiono poziomymi kloszami o większej
powierzchni świetlnej.
Z przodu i z tyłu samochodu pod zderzakami umieszczono haki holownicze.
Poprawiono mocowanie kota zapasowego umieszczonego pod bagażnikiem tuż za
spoilerem przednim. Znacznie łatwiej jest teraz wyjmować koło zapasowe -
wystarczy przekręcić dźwignię i koło opuszczane jest w dół.
Produkowane w 1985 roku samochody Skoda 105/120 przeszły tylko niewielka
modernizację. Tak np. w przednim spoilerze wykonano otwory z boku na
błotnikach przednich umieszczono dodatkowe, matę lampki kierunkowskazów,
wprowadzono wydajniejszą pompę wody i dwugardzielowy gaźnik.
Dynamika Skody jest umiarkowana. Według danych fabrycznych odmiana 105 S i
L rozpędza się do 100 km/h w ciągu 24 sek., a odmiana 120 L w ciągu 20 sek.


Zdzisław Podbielski


Dane techniczne samochodu Skoda 105S - MODEL 1984
Nadwozie - samonośne 4-drzwiowe, 5-miejscowe
Silnik - 4-suwowy, 4-cylindrowy, chłodzony cieczą, umieszczony z tyłu
pojazdu, napędza koła tylne
Średnica cyl. x skok tłoka/poj. skokowa - 68 x 72 mm/1046 cm3
Moc maks. - 33,1 kW - 45 KM-DIN przy 4800 obr/min.
Stopień sprężania - 8,5:1
Skrzynia przekładniowa - 4-biegowa synchronizowana
Zawieszenie przednie - wahacze poprzeczne, sprężyny śrubowe, amortyzatory
teleskopowe, stabilizator
Zawieszenie tylne - wahacze wzdłużne, sprężyny śrubowe, amortyzatory
teleskopowe
Hamulce - dwuobwodowe ze wspomaganiem, przednie tarczowe, tylne bębnowe,
hamulec ręczny mechaniczny działa na koła tylne
Ogumienie - o wymiarach 165 SR 13
Długość/szer./wys. pojazdu - 420/161/140 cm
Rozstaw osi - 240 cm
Masa własna pojazdu - 855 kg
Prędkość maksymalna - 130 km/h
Zużycie paliwa - 6,3 l/100 km przy v-90 km/h