Autor: Zdzisław Podbielski <>
Źródło: Młody Technik 1/1974 <http://www.mt.com.pl>
Jugosławia, podobnie jak Polska, oparła produkcję samochodów osobowych na
licencji zakupionej od „Fiata".
Znamy wszyscy małą Zastavę 750, która była sprowadzana do Polski w
ubiegłych latach. Był to dotychczas najpopularniejszy jugosłowiański
samochód, budowany wg wzoru sprawdzonego na drogach niemal całej Europy -
Fiata 600. W 1971 r. Fabryka Crvena Zastava w Kra-gujevacu rozszerzyła swój
serwis produkcyjny. Do Zastawy 750 i produkowanych w małych ilościach
samochodów Zastava 1300 i Polska Zastava 125 doszedł nowy pojazd, oznaczony
Zastava NV. Ż samochodem tym Jugosłowianie wiązali duże nadzieje, miał to
być, jak określono, narodowy wóz (NV). W 1973 roku po raz pierwszy
samochodów Zastava 1100 wyprodukowano 55 tyś. sztuk, czyli o 5 tyś. więcej
niż wozów Zastava 750.
Zastava 1100 (początkowo oznaczona 101) powstała jako rozwinięcie
licencyjnego modelu samochodu Fjat 128. Od licencyjnego wzorca różni się
tylną częścią nadwozia. Fiat 128 budowany był w Turynie w wersji nadwozia
4-drzwio-wej typu sedan i 3-drzwiowej „Familiare", typu kombi Za-stava 1100
jest rozwiązaniem pośrednim pomiędzy seda-nem i kombi. Ma nadwozie
5-drzwiowe. tylna ściana otwierana jest wraz z oknem do góry. Dzięki temu
Zastawą 1100 może wygodnie jechać pięć osób lub, po złożeniu tylnego
siedzenia, można nią przewozić bagaże o dużych wymiarach Długość
pomieszczenia bagażowego zwiększa się po złożeniu tylnego siedzenia z 810
do 1340 mm. Sktadanie tylnego siedzenia odbywa się przez nachylenie
poduszki o 90° do przodu. Wówczas oparcie przyjmuje położenie poziome
tworząc równą powierzchnię pod bagaż.
Samochody Fiat 127 i 128 mają tę wielką zaletę, że cały układ napędowy, a
także koło zapasowe i narzędzia mieszczą się i przodu pod maską silnika,
dlatego aż 80% przestrzeni samochodu to powierzchnia użytkowa — taką też
powierzchnię ma Zastava 1100.
Modernizacja konstrukcyjna tylnej części Zastavy 1100 zwiększyła jej masę
własną w porównaniu z Fiatem 128 o 10 kg, ale jest to wartość mniejsza
również o 10 kg od masy własnej włoskiej 3-drzwiowej odmiany F128
„Familiare".
Na skutek wzrostu masy Zastava 1100 ma, w porównaniu z Fiatem 128, nieco
gorszą dynamikę. Przy takiej samej prędkości maksymalnej rozpędza się do
prędkości 100 km/h w 19,8 s, a więc dłużej o 0,7 s niż Fiat 128.
Samochód jest stateczny w ruchu, nie wykazuje nadmiernej wrażliwości na
podmuchy bocznego wiatru. Wskaźniki i kontroiki świetlne umieszczone są
identycznie jak w Fiacie 128, w dwóch kolistych obwodach osłoniętych
daszkiem chroniącym przed odblaskami.
Sterowanie Zastawą 1100 jest łatwe, dźwignia zmiany biegów umieszczona jest
w podłodze, dźwigniowe przełączniki świateł, kierunkowskazów i wycieraczek
znajdują się przy kolumnie kierownicy.
Prowadząc samochód wyczuwa się, że kierownica obraca się nieco ciężej niż
np. w PF 125p, co wynika z przedniego napędu. W celu zatrzymania pojazdu
trzeba nacisnąć z dość dużą silą pedał hamulca.
Instrukcja obsługi podaje, że fotele przednie mają regulację oparcia.
Jednak samochód, którym jeździliśmy, nie miał foteli z regulacją, jedynie
ustawienie foteli można było regulować wzdłuż nadwozia. Pomimo braku
regulacji oparcia, fotel kierowcy jest wygodny. Wygodnie, w jednej
płaszczyźnie, umieszczone są pedały: sprzęgła, hamulca i przyspiesznika.
Należy jeszcze dodać, że porównywany z Zastawą 1100 Fiat 128 został opisany
w „MT" 5/71, a także to, że przewiduje się w br. montowanie samochodów
Zastava 1100 w FSO na Żeraniu.
Zdzisław Podbielski
Dane techniczne:
Typ nadwozia ..................................... hatchback
Ilość miejsc ..................................... 5
Ilość drzwi ...................................... 5
Wymiary (dł/szer/wys) ............................ 3836 / 1590 / 1420 mm
Rozstaw kół ...................................... mm
Rozstaw osi ...................................... mm
Masa własna ...................................... 815 kg
Masa dopuszczalna ................................ kg
Pojemność bagażnika .............................. l (dm3)
Ładowność ........................................ kg
Masa przyczepy bez hamulaca/z hamulcem ........... / kg
Zawieszenie przednie ............................. zwrotnice kolumnowe ze
sprężynami śrubowymi, stabilizator
Zawieszenie tylne ................................ trójkątne wahacze
poprzeczne, 2-piórowy resor poprzeczny, amortyzatory teleskopowe
Prześwit ......................................... mm
Kąt natarcia ..................................... st.
Kąt rampowy ...................................... st.
Kąt zejścia ...................................... st.
Głębokość brodzenia .............................. mm
Hamulce przednie ................................. tarczowe
Hamulce tyle ..................................... bębnowe, regulator siły
hamowania, hamulec ręczny mechaniczny na koła tylne
Ogumienie ........................................ 145 SR-13"
Napęd ............................................ na koła przednie
Skrzynia biegów .................................. M4 (synchronizowana)
Przełożenie przekładni głównej ...................
Pojemność silnika ................................ 1116 cm3
Układ/ilość cylindrów ............................ R4
Średnica cyl. x skok tłoka ....................... 80 x 55,5 mm
Typ silnika ...................................... 4-suwowy, ustawiony
poprzecznie z przodu, zblokowany wraz z przekładnią główną
Stopień sprężania ................................ 8,8:1
Ilość zaworów/cyl. ...............................
Moc/obr .......................................... 55 KM przy 6000 obr/min
Moment/obr ....................................... Nm przy obr/min
Paliwo ...........................................
Prędkość max ..................................... 135 km/h
Przyspieszenie (0-100 km/h) ...................... 19,8 s
Objętość zbiornika paliwa ........................ l (dm3)
Zużycie paliwa ................................... 8-10 l/100km