Fotki:

Amortyzator teleskopowy
Autor: Inż Andrzej Moldenhawer <>
Źródło: Młody Technik 6/1969 <http://www.mt.com.pl>

Amortyzatory stosuje się powszechnie w technice w celu tłumienia drgań.
Klasycznym ich przykładem, jest pokazany na ryzunku amortyzator
samochodowy.
Dobrze wiadomo, jak zachowują się koła samochodu pędzącego po tzw. kocich
łbach. Gdyby samochód nie miał amortyzatorów, co zresztą czasem się trafia,
wówczas koło podbite na kamieniu, podskoczywszy w górą i ugiąwszy resor, w
następnym momencie uderzałoby w ziemie ze zwiększoną prędkością.
Amortyzator hydrauliczny, umieszczony pomiędzy zawieszeniem
koła a podwoziem, hamuje ruch opadający koła i w rezultacie zmniejsza
energię jego uderzenia. Zastosowanie amortyzatorów hydraulicznych jest więc
korzystne z następujących względów:
— Opór tłumienia nie zależy od prędkości drgań, nie zwiększa więc
sztywności zawieszenia przy drobnych drganiach, a dobrze tłumi drgania o
większej amplitudzie.
— Podnosi stateczność ruchu i bezpieczeństwo jazdy samochodu, zmniejsza
straty silnika powstające przy poślizgach kół przy zmniejszonych wskutek
drgań naciskach, zwiększa trwałość elementów zawieszenia i znakomicie
poprawia warunki jazdy dzięki czemu pozwala n rozwijanie przez samochó
większych prędkości na złych drogach.
Istnieje wiele typów amortyzatorów jedno- i dwustronnego działania.
Opisywany tutaj amortyzator stosowany "jest w samochodzie „Trabant" :
charakteryzuje się różna ca do wielkości siłą oporu przy ruchu w obu
kierunkach.
Podstawą działania amortyzatora jest wytworzenie stałej siły oporu przy
poruszaniu się trzonka U) przy ruchu koła w dół, a więc przy jego opadaniu.
Trzonek pociągając za tłoczek (2) spręża płyn amortyzatorowy w komorze (3),
płyn przepływa przez szczeliny wzdłuż trzonka (4), przy czym ustala się
równowaga pomiędzy ciśnieniem w komorze (3) a prędkością ruchu tłoka.
Oczywiście, im szybciej porusza się tłok, tym większe powstają ciśnienia w
komorze (3) przy równoczesnym wzroście sił oporu ruchu. W czasie wędrówki
tłoka w górę w komorze (10) powstaje podciśnienie, powodujące przepływ
cieczy z komory (5) znajdującej się pomiędzy ściankami cylindrów. Ciecz
przepływa przez otwory w dolnym szenie się pierścienia (6). szenie się
pierścenia (6). Jeżeli jednak kierunek sił działających na trzonek zmieni
się, wówczas zjawisko przepływu będzie miało inny charakter (patrz rys. a ł
b). Olej ściskany będzie w komorze (10), będzie on wówczas przepływać przez
dużą ilość otworów w denku tłoka CO, powodując intensywny przepływ do
komory (3). Równocześnie część oleju przedostanie się do zbiornika (5)
poprzez otwory znajdujące się w środkowej części zaworu dolnego, dzięki
odchyleniu się kopułki (8) podpartej na gumowej przeponie.
Wielkość otworów jest tak dobrana, że przy tym ruchu siły oporów są
znacznie mniejsze, dlatego też amortyzator pozwala na szybkie ściśnięcie.
Gdyby tak nie było, wpadający na wystający kamień samochód zawisłby całym
ciężarem na amortyzatorze. Oczywiście, im większy skok amortyzatora, tym
jest on korzystniejszy, jednak miejsce w nadwoziu samochodu jest zazwyczaj
ograniczone.
W celu zmiejszenia uderzeń wewnątrz mechanizmu amortyzatora, jest on zawsze
zamocowany w tulejach gumowych. Ponadto, wewnątrz amortyzatora znajduje się
krążek gumowy stanowiący odbój przy zbyt silnym uderzeniu. Często spotykamy
się ze zjawiskiem wyciekania płynu z amortyzatora. Występuje ono na skutek
zużycia się pierścienia uszczelniającego (9) lub wytarcia szlifowanego
trzonka. Ponadto w amortyzatorze ulegają uszkodzeniu płytkowe zaworki, co
powoduje zmniejszenie skuteczności działania amortyzatora.

Inż. Andrzej Moldenhawer